پایان نامه ارشد بررسی تأثیر گزارشگری مالی تحت وب بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری

دانلود پایان نامه ارشد بررسی تأثیر گزارشگری مالی تحت وب بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری 

 

فهرست مطالب

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 دیباچه..................................................................................................................................	2
1-2 بیان مسئله و علل برگزیدن موضوع پژوهش...............................................................	3
1-3 اهمیت و ضرورت پژوهش..............................................................................................	5
1-4 هدف پژوهش....................................................................................................................	6
1-5 نوع طرح پژوهش.............................................................................................................	6
1-6 فرضیات پژوهش.............................................................................................................	7
1-7 روش پژوهش....................................................................................................................	7
1-8 جمع آوری اطلاعات..........................................................................................................	7
1-9 ابزار اندازه گیری اطلاعات ............................................................................................	8
1-10 قلمرو پژوهش.................................................................................................................	8
1-11 محدودیت های پژوهش...................................................................................................	8
1-12 واژگان تخصصی پژوهش.................................................................................................	9
1-13 ساختار پژوهش...............................................................................................................	10

 

 

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

گفتار اول: حسابداری و گزارشگری مالی برون سازمانی

2-1 دیباچه ..............................................................................................................................	12
2-1-1 حسابداری و پیرامون آن.........................................................................................	12
2-1-2 هدف های صورتهای مالی.......................................................................................	14
2-1-3 نقش صورتهای مالی اساسی درتحقق اهداف حسابداری وگزارشگری...........	14
2-1-4 اهداف حسابداری ....................................................................................................	15
2-1-5 گزارش های حسابداری............................................................................................	17
2-1-6 صورتهای مالی و گزارشگری مالی.........................................................................	18
2-1-7انواع گزارشهای مالی..................................................................................................	18
2-1-8 استفاده کنندگان گزارشهای مالی............................................................................	19
2-1-9 ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری....................................................................	22

گفتار دوم: گزارشگری مالی تحت وب

2-2 دیباچه ............................................................................................................................	27
2-2-1 تاریخچه اینترنت......................................................................................................	27
2-2-2 وضعیت کنونی اینترنت در ایران و جهان............................................................	28
2-2-3 محدودیت های گزارشگری مالی سنتی..................................................................	29
2-2-4 لزوم مدل جدید گزارشگری مالی.............................................................................	31
2-2-5 موضوعات مهم در ارتباط با گزارشگری مالی تحت وب....................................	32
2-2-6 انگیزه های موجود برای گزارشگری مالی تحت وب.............................................	34
2-2-7 ریسک های ذاتی در گزارشگری مالی تحت وب.....................................................	37
2-2-8 زبان علامت گذاری فوق متن (HTML) در مقابل فرمت مدرک قابل حمل (PDF)	39

گفتار سوم: زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی (XBRL)

2-3 دیباچه ..........................................................................................................................	41
2-3-1 تاریخچه XBRL....................................................................................................	42
2-3-2 تعریف XBRL........................................................................................................	44
2-3-3 علت بوجود آمدن XBRL.....................................................................................	45
2-3-4 XBRL چگونه کار می کند...................................................................................... 2-3-5 فرایند XBRL............................................................................................................	48 50
2-3-6 تاثیرات XBRL بر حسابرسی...............................................................................	60
2-3-7 XBRL و استانداردهای حسابداری......................................................................	61

گفتار چهارم : پیشینه پژوهش

2-4 پژوهشهای برون از کشور ..........................................................................................	64
2-5 پژوهشهای درون کشور..............................................................................................	67

 

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1 دیباچه ..............................................................................................................................	71
3-2 جامعه آماری....................................................................................................................	71
3-3تعیین حجم نمونه..........................................................................................................	72
3-4 فرضیه های پژوهش....................................................................................................	73
3-5 روش پژوهش................................................................................................................	74
3-6 جمع آوری اطلاعات......................................................................................................	74
3-7 ابزار اندازه گیری اطلاعات..........................................................................................	74
3-8 روایی و پایایی پرسشنامه.......................................................................................... 3-8-1 روایی پرسشنامه................................................................................................ 3-8-2 پایایی پرسشنامه...............................................................................................	75 75 76
3-10 آماره آزمون.................................................................................................................	77

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 دیباچه ..............................................................................................................................	80
4-2 اطلاعات جمعیت شناسی................................................................................................	81
4-3 آزمون فرضیه ها............................................................................................................ 4-3-1 آزمون فرضیه اصلی اول.................................................................................. 4-3-2 آزمون فرضیه فرعی 1..................................................................................... 4-3-3 آزمون فرضیه فرعی 2...................................................................................... 4-3-4 آزمون فرضیه فرعی 3....................................................................................... 4-3-5 آزمون فرضیه اصلی دوم..................................................................................	87 87 90 93 96 99

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1 دیباچه ..................................................................................................................................	104
5-2 بحث و نتیجه گیری.............................................................................................................	104
5-2-1 نتیجه گیری براساس فرضیه اصلی اول......................................................... . 5-2-2نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی ....................................................................... 5-2-3 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی 2............................................................... 5-2-4 نتیجه گیری براساس فرضیه فرعی 3............................................................... 5-2-5 نتیجه گیری براساس فرضیه اصلی دوم...........................................................	106 106 107 107 108
5-3 پیشنهادهای کاربردی در راستای پژوهش ..................................................................	109
5-4 پیشنهادها برای پژوهشهای آتی....................................................................................	110

 

فهرست نگاره ها

2-1 چکیده ای از استفاده جهانی از اینترنت................................................................................	29
2-2 مزایا و معایب PDF,HTML..................................................................................................	40
3-3 پرسشنامه های توزیع شده و جمع آوری شده...................................................................	73
4-4 توزیع فراوانی «جنسیت»........................................................................................................	81
4-5 توزیع فراوانی «سمت شغلی»................................................................................................	82
4-6 توزیع فراوانی «میزان تحصیلات».........................................................................................	83
4-7 توزیع فراوانی «رشته تحصیلی»...........................................................................................	84
4-8 توزیع فراوانی «تجربه کاری در حرفه»................................................................................	85
4-9 توزیع فراوانی«نوع فعالیت شرکت».....................................................................................	86
4-10 توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری..........	88
4-11 آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه اصلی اوّل...................................................	89
4-12 توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی مربوط بودن اطلاعات حسابداری............................................................................................................................................	. 91
4-13 آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی 1...........................................................	92
4-14 توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی قابلیت اعتماد اطلاعات حسابداری...........................................................................................................................................	94
4-15 آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی 2..........................................................	95
4-16 توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به ویژگی کیفی در دسترس بودن اطلاعات حسابداری...........................................................................................................................	. 97
4-17 آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضیه فرعی 3.........................................................	98
4-18 توزیع فراوانی پاسخ به پرسشهای مربوط به میزان آشنایی باگزارشگری مالی تحت وب.............................................................................................................................................	. 100
4-19 آزمون کای دو یک طرفه مربوط به فرضی اصلی دوم.....................................................	101

 

فهرست نمودارها

2-1 جریان اطلاعات در گزارشگری مالی تحت وب........................................................ 2-2 فرایند کلی زبان توسعه پذیر گزارشگری مالی............................................................	30 51
3-3 توزیع آماره آزمونx2 با درجه آزادیdf=(n-1)(k-1) و سطح معنی داری05/0..........	78
4-4 توزیع فراوانی «جنسیت».............................................................................................	81
4-5 توزیع فراوانی «سمت شغلی»......................................................................................	82
4-6 توزیع فراوانی «مقطع تحصیلی»...................................................................................	83
4-7 توزیع فراوانی «رشته تحصیلی»....................................................................................	84
4-8 توزیع فراوانی «تجربه کاری در حرفه»........................................................................	85
4-9 توزیع فراوانی «نوع فعالیت شرکت».............................................................................	86
4-10 توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 ,df=12...............................................................	90
4-11 توزیع آزمون (x2) باa=0/05 , df=8 .....................................................................	93
4-12 توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 , df=12............................................................	96
4-13 توزیع آماره آزمون(x2) باa=0/05 , df=12............................................................	99
4-14 توزیع آماره آزمون (x2) با a=0/05 , df=12..........................................................	102

 

دیباچه

در گفتار اول از این فصل به حسابداری و گزارشگری مالی برون سازمانی پرداخته می شود. برای این امر ابتدا حسابداری و پیرامون آن و هدف های صورتهای مالی و حسابداری تبیین می گردد و سپس انواع گزارشهای حسابداری و استفاده کنندگان از این گزارشها مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت به بررسی ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری پرداخته می شود.

 

2-1-1 حسابداری و پیرامون آن

اگرچه درباره حسابداری تعاریف متفاوت و عقاید گوناگون وجود دارد، اما آنچه که در مجموع تعریفی فراگیر و مسلط به نظر می رسد و با کارکرد کنونی حسابداری نزدیکی بیشتری دارد، تعریفی است که وظیفه ارائه اطلاعات و ترجیحاً اطلاعات مالی را بر دوش حسابداری می گذارد. بنابراین می توان حسابداری را به عنوان دانشی تعریف کرد که هدف آن ارائه اطلاعات، اساساً اطلاعات مالی، درباره یک واحد اقتصادی و اجزای آن به استفاده کنندگان برون سازمان و درون سازمانی برای تسهیل تصمیم گیریهای اقتصادی و پاسخگویی است.(بزرگ اصل ،‌ ، 1384 ،3)

در تعریف دیگر می توان گفت که حسابداری دانشی توصیفی تحلیلی است که معاملات و رویدادهای دارای اثر مالی بر واحدهای اقتصادی را توصیف و تحلیل می‌کند. تئوری حسابداری را می توان به عنوان گروهی از دلایل منطقی که به صورت اصول جامع، کلی و مرتبط ارائه می شوند، تعریف کرد. این اصول رهنمودها و معیارهائی را برای ارزیابی عملیات حسابداری فراهم می آورد و به عنوان راهنما در تدوین اصول و روشهای جدید بکار گرفته می شود. تئوری حسابداری و اصول و استانداردهای منتج از آن ضوابط حاکم بر سامانه حسابداری می باشند.

بکارگیری دانش حسابداری در عمل، سامانه حسابداری واحدهای مختلف را پدید می آورد. هر سامانه حسابداری سه عملکرد اطلاعاتی، کنترلی و خدماتی دارد. مهمترین عملکرد سامانه حسابداری، یا عملکرد مسلط آن اطلاعاتی است. به این دلیل حسابداری اساساً سامانه اطلاعاتی محسوب می شود.

سامانه حسابداری، اطلاعات مالی مبتنی بر اسناد و مدارک اولیه را به عنوان داده یا ورودی می پذیرد، پردازش می کند و در نهایت به شکل گزارشهای مختلف ارائه می نماید که خروجی یا ستانده سامانه محسوب می شوند. به بیانی دیگر، سامانه حسابداری، انبوه معاملات و آثار مالی رویدادهای موثر بر واحدها را شناسائی و بر اساس روشهای منطقی و مدون اندازه گیری، طبقه بندی، تجمیع و تلخیص می کند و به صورت گزارشهایی مختصر و مفید و در عین حال مرتبط در می آورد و با ارائه صحیح و مفهوم این اطلاعات وضعیت مالی و نتایج عملیات واحدهای اقتصادی را نشان می دهد. گزارشهائی که حسابداری به عنوان سامانه اطلاعاتی فراهم می آورد، مدیریت را به اداره کارآمد و اثربخش واحدهای اقتصادی قادر می سازد؛ و اشخاص ذیحق و ذیعلاقه به واحدهای اقتصادی را در اتخاذ تصمیمات آگاهانه یاری می دهد.

دومین عملکرد سامانه حسابداری که بر عملکرد اطلاعاتی آن اتکا دارد، کنترل است. حسابداری به عنوان بازوی اجرایی، مدیریت را در اداره امور و هدایت عملیات و حفاظت دارایی های واحد یاری می نماید. در نتیجه حسابداری، سامانه کنترل نیز محسوب می‌شود.

سومین عملکرد سامانه حسابداری ارائه خدمت به شاغلین در واحد اقتصادی و دیگر اشخاص و موسساتی است که با واحد دادوستد یا مناسبات تجاری دارند. این جنبه از عملکرد سامانه حسابداری به ایجاد نظم و اطمینان در دریافتها و پرداختها و روابط تجاری واحد با اشخاص دیگر منتج می شود. بدین ترتیب، حسابداری به عنوان فعالیتی خدماتی نیز شمرده شده است. (مبانی نظری گزارشگری مالی ، انتشارات سازمان حسابرسی،1385 ،17)

2-1-2 هدف های صورتهای مالی

طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی هدف صورتهای مالی عبارتند از ارایه اطلاعاتی تلخیص و طبقه بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری که برای طیفی گسترده از استفاده کنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی مفید واقع گردد.

صورتهای مالی همچنین وظیفه مباشرت مدیریت یا حسابرسی آنها را در قبال منابعی که در اختیارشان قرار گرفته است منعکس می کند. استفاده کنندگان صورتهای مالی، برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی غالباً خواهان ارزیابی وظیفه مباشرت یا حسابدهی مدیریت می‌باشند. تصمیمات اقتصادی مزبور به عنوان نمونه شامل مواردی از قبیل فروش یا حفظ سرمایه گذاری در واحد تجاری و انتخاب مجدد یا جایگزینی مدیران می باشد.

از آنجا که صورتهای مالی عمدتاً بیانگر اثرات مالی رویدادهای گذشته است و لزوماً در برگیرنده اطلاعات غیر مالی نیست، تمام اطلاعات مورد لزوم استفاده کنندگان را برای تصمیمات اقتصادی فراهم نمی آورد. با این حال، صورتهای مالی نیازهای اطلاعاتی مشترک اغلب استفاده کنندگان را رفع می کند.

اطلاعات ارایه شده در صورتهای مالی مشمول محدودیت های مختلف دیگری نیز هست. اطلاعات مالی تحت تأثیر ابهامات موجود قرار می گیرد. زیرا دربرگیرنده برآوردها بوده و اثر معاملات بین دوره های مالی مشخص تخصیص یافته است. اطلاعاتی را که نمی‌توان برحسب واحد پول بیان کرد در متن صورتهای مالی قابل انعکاس نمی باشد. بعلاوه، اطلاعات مندرج در صورتهای مالی عمدتاً تاریخی است، زیرا مرتبط با وضعیت مالی در یک تاریخ معین و عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی برای یک دوره گذشته است. (کمیته فنی سازمان حسابرسی، استاندارهای حسابداری، 1385 ،487)

 

2-1-3 نقش صورتهای مالی اساسی در تحقق اهداف حسابداری و گزارشگری مالی

برای تحقق هدف های حسابداری و گزارشگری مالی باید اطلاعات بسیار متنوعی درباره واحدهای تجاری فراهم آید که این نیز مستلزم تهیه و ارایه چندین صورت‌مالی است. به بیان دیگر، هدف های گزارشگری مالی ایجاب می کند که مجموعه کاملی از چندین صورت‌مالی مجزا و در عین حال مرتبط با یکدیگر، ارائه شود. هر یک از صورتهای مالی اساسی به طور جداگانه و همچنین صورتهای مالی اساسی در مجموع ،‌در تحقق اهداف گزارشگری مالی نقش دارند. علاوه بر این، نقش اجزای متشکله هر یک از صورتهای مالی اساسی را در تأمین هدفهای مزبور نباید نادیده گرفت.

هر یک از صورتهای مالی اطلاعات خاص و متفاوتی را ارایه می کند و مجموعه این اطلاعات گوناگون را نمی توان در صورتهای کمتری ترکیب و به گونه ای ارایه کرد که به پیچیدگی اطلاعات ارایه شده منجر نشود. (عالی ور ، 1381 ، 3)

2-1-4 اهداف حسابداری

[1]FASB در بیانیه شماره یک خود چنین می گوید:

اهداف اولیه حسابداری، گزارشگری صورتهای مالی موسسات بازرگانی است. گزارشهای مالی باید اطلاعاتی را تهیه و فراهم نماید که مناسب و مورد نیاز سرمایه گذاران، بستانکاران و سایر استفاده کنندگان که سرمایه گذاری منطقی نموده‌اند و یا برای سایر تصمیمات مشابه مفید باشد.

همچنین [2]APB در مورد اهداف اولیه حسابداری چنین می گوید:

حسابداری وظیفه دارد که برای استفاده کنندگان خود اطلاعات لازم را تهیه نماید و همانطور که شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه نیز تغییر می کند و دانش و تکنولوژی جدید پدیدار می گردد، نیاز استفاده کنندگان به اطلاعات فزونی می یابد و حسابداران باید همیشه به روز باشند تا بتوانند نیازهای استفاده کنندگان خود را بهبود بخشند. زیرا اگر اطلاعات آنها نقصان داشته باشد، سرمایه گذاران منبع دیگری را جستجو خواهند کرد.

این اهداف در اصطلاح سه بخش دارد که ما آنها را بشرح زیر طبقه بندی می کنیم:

1-اطلاعات برای تصمیم گیرندگان: تفکر و اندیشه اینکه اطلاعات و داده های حسابداری برای تصمیم گیری یا برای اهداف ارزیابی یک واحد اقتصادی خاص در ابعاد وسیع می تواند مفید باشد مورد پذیرش همگان قرار گرفته است. اطلاعات حسابداری برای پیشکاری یا وکیل خرجی به تصمیم گیری و ارزیابی واحدهای اقتصادی تبدیل شده است.

FASB اظهار داشته که سرمایه گذاران اطلاعاتی نیاز دارند که بتواند انتظارات منطقی آنها را برآورده نماید و بسیاری از آنها بطور قوی اطلاعات را با ارزش جاری طلب می‌کنند و اگر چنین نشود استفاده کنندگان ترجیح می دهند که اطلاعات واقعی را بر اساس رویدادهای آینده شرکت بدست آورند اما این رویدادها و ارزشهای آینده تنها می‌تواند حدسی باشد زیرا هنوز اتفاق نیفتاده است و نمی توانند هدف باشند و مبنایی برای تصمیم گیری استفاده کنندگان قرار گیرند از این رو حسابداری بر مبنای ارزش جاری برای بسیاری از حسابداران و سایر استفاده کنندگان اطلاعات برای تصمیم گیری می تواند مربوط و مفید باشد، به هر حال میثاق حسابداری همچنان بر مبنای بهای تمام شده تاریخی در تصمیم گیریها‌ مورد استفاده قرار می گیرد.

2- جامعه بعنوان استفاده کنندگان اطلاعات : هر دو کمیته FASB , APB جامعه را بعنوان یک استفاده کننده صرف و خاص فراموش کرده اند. جامعه بیشتر از یک گروه یا استعدادها، سرمایه گذاران و بستانکاران باید مورد توجه قرار گیرد. FASB از توده مردم ذکری به میان نیاورده اما در اصطلاح تنها آنهایی هستند که تصمیمات اقتصادی خود را بر پایه روابطشان و یا علم و آگاهی ای که از شرکتهای تجاری دارند، اتخاذ می کنند.

3- اطلاعات مربوط و مفید: اطلاعات مفید در بیانیه FASB دو مشخصه اصلی دارد: مربوط بودن، قابل اعتماد بودن.

اطلاعاتی مربوط است که بتواند تفاوتی و یا تغییری در تصمیم استفاده کنندگان ایجاد نماید اطلاعاتی قابل اعتماد است که اگر عرضه شد مفهومی برای عرضه شدن خود داشته باشد.

APBاشاره به اهداف کیفی دارد و اشاره به این طرز تفکر دارد که اهداف اولیه حسابداری باید با اهداف مطلوب جامعه مربوط باشد. قابل اعتماد بودن، واقعی بودن و منصفانه بودن را بعنوان اهداف میتوان بیان نمود. (کرباسی یزدی ، 1384 ،40-39)

2-1-5 گزارش های حسابداری

محصول پردازش اطلاعات مالی توسط هر سامانه حسابداری گزارشهای متعدد و متنوعی است که گزارشهای حسابداری نامیده می شود. گزارشهای حسابداری را میتوان در دو گروه متمایز زیر
طبقه­بندی کرد.

گزارش های درون سازمانی

به مجموعه گزارشهایی که توسط هر سامانه حسابداری در طول دوره مالی با هدف انجام خدمات مالی و ارائه اطلاعات تفصیلی تهیه می شود، گزارش های درون سازمانی می‌گویند. منظور از تهیه و ارائه این گونه گزارشها عمدتاً رفع نیازهای اطلاعاتی مدیریت واحدهای اقتصادی در برنامه ریزی و کنترل است. اما برخی از آنها علاوه بر کمک به مدیریت، اطلاعاتی را به اشخاصی که با واحد اقتصادی دادوستد یا ارتباط مستمر دارند، ارائه می‌دهد.

ویژگی اصلی گزارشهای درون سازمانی در این است که معمولاً به طور مستمر و به شکل تفصیلی و در فواصل زمانی کوتاه و حتی گاه روزانه تهیه می شود.

گزارشهای برون سازمانی

به گزارشهایی که توسط سامانه حسابداری در پایان سال مالی یا مقاطع دیگری از زمان در برای ارائه اطلاعات به طیف وسیعی از اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه به یک واحد اقتصادی تهیه
می­گردد، گزارش برون سازمانی گفته می شود. صورتهای مالی که محصول نهائی پردازش اطلاعات مالی توسط سامانه حسابداری است اصلی ترین بخش گزارشهای برون سازمانی است. ویژگی اصلی گزارشهای برون سازمانی در این است که مجموع اطلاعات مالی مربوط به یک واحد اقتصادی را به شکل خلاصه و طبقه بندی شده همراه با توضیحات و تفاسیر لازم به طور یکجا ارائه می کند.

بنابراین ، سامانه حسابداری از لحاظ گزارشگری غالباً دو جنبه متمایز دارد، یکی جنبه تأمین نیازهای اطلاعاتی درون سازمانی و دیگری جنبه تأمین نیازهای اطلاعاتی برون سازمانی. این پژوهش منحصراً به جنبه برون سازمانی گزارشگری که اصطلاحاً گزارشگری مالی نامیده می شود تأکید دارد.

2-1-6 صورتهای مالی و گزارشگری مالی

صورتهای مالی مجموعه ای از صورتهای مجزا و در عین حال مرتبط با یکدیگر است که اساساً وضعیت مالی و نتایج عملیات یک واحد اقتصادی را نشان می دهد. گزارشهای مالی که بخش محوری آن را صورتهای مالی تشکیل می دهد، محصول گزارشگری مالی و عمده‌ترین وسیله انتقال اطلاعات به خارج از واحد اقتصادی است. اما گزارشگری مالی منحصر به تهیه و ارائه صورتهای مالی نیست بلکه سایر طرق ارائه و تفسیر اطلاعات را که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با اطلاعات مالی حاصل از پردازش اطلاعات توسط سامانه حسابداری ارتباط دارد در بر می گیرد. در گزارشهای مالی، اطلاعاتی که بنابر الزامات قانونی یا عرف، افشای آنها ضروری است و یا اطلاعاتی که مدیریت یک واحد اقتصادی آگاهی از آن را برای اشخاص ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه به امور آن واحد لازم می­داند، ارائه می‌شود. هر گزارشگری که مشتمل بر صورتهای مالی باشد یا بخش عمده آن را صورتهای مالی تشکیل دهد یا متکی و منضم به صورتهای مالی باشد، گزارش مالی محسوب می‌شود.

2-1-7 انواع گزارش های مالی

انواع گزارشهای مالی به شرح زیر است:

گزارش مالی سالانه: گزارش سالانه که توسط هیأت مدیره شرکتهای سهامی به مجمع عمومی صاحبان سهام یا توسط مدیریت شرکتهای غیر سهامی و سایر موسسات به صاحبان سرمایه شرکت یا ارکان تصمیم گیرنده موسسه ارائه می شود و سایر اشخاص ذینفع و ذیعلاقه نیز قاعدتاً باید به آن دسترسی داشته باشند، مهمترین نوع گزارش مالی است. گزارش سالانه علاوه بر صورتهای مالی ، یادداشتهای توصیفی ،جداول تفصیلی و صورتهای مکمل، شامل اطلاعات دیگری است که از پردازش سامانه حسابداری بدست نیامده است یا اساساً جنبه غیر مالی دارد؛ اما ارائه آن بنا بر احکام قانونی یا عرف تجاری لازم است یا مدیریت قصد افشای آنها را دارد یا قابلیت استفاده و اعتبار صورتهای مالی را افزایش می‌دهد.

بدین ترتیب ، گزارش هیأت مدیره یا مدیران و گزارش بازرسان و حسابرسان، در صورت وجود الزام قانونی، از جمله اجزای تشکیل دهنده گزارشهای سالانه محسوب می‌شوند.

گزارشهای مالی خاص: هر واحد اقتصادی بنابر الزامات قانونی یا قراردادی و یا در برای رفع نیازهای اطلاعاتی اشخاص یا مراجع معینی ممکن است گزارشهای خاصی را نیز تهیه و ارائه کند. این قبیل گزارشها مشروط بر اینکه متکی بر صورتهای مالی باشند یا در قالب اطلاعات مالی منعکس در صورتهای مالی تهیه و ارائه شوند، گزارش مالی خاص محسوب می‌گردند.

نمونه هایی از گزارشهای مالی خاص به شرح زیر است:

-گزارش مالی که به بورس اوراق بهادار ارائه می شود.

-گزارش مالی که به منظور دریافت وام و اعتبار یا تسهیلات مالی به بانکها و سایر موسسات مالی و اعتباری ارائه می شود.

-گزارش مالی که به مراجع قانونی و سازمانهای دولتی هدایت کننده اقتصاد جامعه ارائه می شود.

-پیشنهاد افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی.

-اظهارنامه مالیاتی شرکتها و سایر اشخاص حقوقی و حقیقی که متکی و منضم به صورتهای مالی می باشد.

2-1-8 استفاده کنندگان گزارشهای مالی

اشخاص و مراجع مختلفی با حقوق ، منافع و علایق گوناگون و گاه متضاد، برای قضاوت و تصمیم گیری درباره امور و وضعیت واحدهای انتفاعی، به اطلاعات مالی نیاز دارند. به منظور تأمین این نیازها، واحدهای انتفاعی مختلف بر حسب شرائط و اوضاع و احوال اقتصادی- اجتماعی، طبق الزامات قانونی، عرف جاری، قراردادهای دو یا چند جانبه و یا تصمیمات اداره کنندگان آنها، گزارشهای مالی گوناگونی را که اساساً جنبه استفاده‌های برون سازمانی دارد، تهیه و ارائه می کنند. این گونه گزارشها، مهمترین منبع تأمین اطلاعات مالی برای اشخاص و مراجع ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه به واحدهای انتفاعی است.

از آنجا که صورتهای مالی عمده ترین وسیله انتقال اطلاعات مالی به خارج از واحدهای انتفاعی و محور اصلی و عامل مشترک در کلیه گزارشهای مالی است، انتظار می‌رود که اطلاعات مالی منعکس در آن بتواند وضعیت مالی و نتایج عملیات واحدهای انتفاعی را به گونه ای ارائه کند که نیازهای اطلاعاتی طیف وسیعی از اشخاص و مراجع ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه به واحدهای انتفاعی هرچه بیشتر و بهتر برآورده شود. کلیه اشخاص و مراجع ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه که اختیار دسترسی به صورتهای مالی واحدهای انتفاعی را دارند و انتظار می رود که در مورد اطلاعات مالی گزارش شده قضاوت یا بر مبنای آن اطلاعات تصمیم گیری کنند، در این پژوهش به عنوان استفاده کننده از صورتهای مالی محسوب می‌شوند که در زیر به اختصار بیان می شوند:

سرمایه گذاران:

سرمایه گذاران از لحاظ نوع مالکیت و هدف های سرمایه گذاری به دو گروه عمده زیر طبقه بندی می شوند:

بخش عمومی: دولت و سایر نهادهای بخش عمومی بعنوان صاحب سرمایه یا سرمایه گذار در واحدهای انتفاعی اعم از آنکه تمام یا بخشی از سرمایه آنها را بطور مستقیم یا غیرمستقیم در مالکیت داشته باشند، ضمن توجه به سودآوری، عمدتاً و حسب مورد، هدفهائی چون ایجاد و کنترل تأسیسات و صنایع استراتژیک و زیربنایی، رشد و توسعه اقتصادی، حفظ و ایجاد اشتغال ، توسعه ناحیه ای و رفاه اجتماعی، ایجاد تعادل در بازار و ثبات نسبی قیمتها، دستیابی به تکنولوژی جدید و ایجاد صنایع پیشگام و توزیع در بازار و ثبات نسبی قیمت ها، دستیابی به تکنولوژی جدید و ایجاد صنایع پیشگام و توزیع عادلانه امکانات را دنبال می کنند. این هدفها معمولاً بر تصمیمات کارگزاران دولت و سایر نهادهای بخش عمومی، در مجامع عمومی و مراجع تصمیم گیرنده واحدهای انتفاعی اعم از آنکه عمومی یا خصوصی تلقی شوند همواره موثر و گاه مسلط است.

بخش خصوصی: صاحبان موسسات انفرادی انتفاعی، شرکای شرکتهای غیر سهامی ،و موسسات انتفاعی غیر تجاری، سهامداران شرکتهای سهامی عام یا خاص اعم از آنکه تمام یا قسمت عمده ای از سرمایه متعلق به بخش خصوصی باشد، اساساً هدف نهائی چون تحصیل و توزیع سود، حفظ اصل سرمایه، افزایش ارزش سرمایه گذاری، بقاء موسسه و امکان گسترش دامنه فعالیت آن را در آینده دنبال می کنند. این هدفها غالباً بر تصمیمات سرمایه گذاران خصوصی و یا نمایندگان آنها در ارکان و مجامع عمومی واحدهای انتفاعی مسلط است.

سرمایه گذاران بالقوه:

موسساتی نظیر شرکتهای سرمایه گذاری، صندوق های بازنشستگی و پس انداز، شرکتهای بیمه و سایر اشخاص حقوقی یا حقیقی که به سرمایه گذاری در اوراق بهادار می پردازند برای تصمیم گیری نسبت به معاملات اوراق بهادار نیازمند به کسب اطلاعات مالی از واحدهای انتفاعی صادر کننده ، اوراق بهادار هستند.

کارکنان:

مسئولیت کارفرما در تأمین معیشت کارکنان و وابستگی استخدامی کارکنان به کارفرما، منشأ حق و نیاز آنان به کسب اطلاعاتی درباره وضعیت موجود و آینده فعالیت واحد انتفاعی است که این اطلاعات امکان ارزیابی امنیت شغلی، ارتقاء و بهره مندی کارکنان را از حقوق و مزایای بیشتر فراهم می نماید.

دولت:

دولت در نقش حاکمیت ، برای حفظ حقوق ملت و گروه های مختلف استفاده کننده و انجام امور زیر نیازمند به اطلاعات مالی درباره واحدهای انتفاعی است:

برنامه ریزی و هدایت اقتصاد کشور

اخذ مالیات بر درآمد، عوارض، مالیاتهای تکلیفی و سایر حقوق دولتی.

اخذ حق بیمه و سایر حقوق مربوط به برنامه های تأمین اجتماعی.

سنجش نتایج سیاستها و تدابیر اقتصادی اتخاذ شده، از لحاظ استفاده کارآمد و اثربخش از منابع ، ثبات و تعادل اقتصادی و رفاه اجتماعی و ارزیابی آثار مالیاتها و عوارض برقرار شده بر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تولید ناخالص ملی، سرمایه گذاری ملی، تراز بازرگانی و تراز پرداختها.

اتخاذ تصمیمات اقتصادی به عنوان بزرگترین اعتبار دهنده، تولید کننده و مصرف کننده در کشور.

جامعه:

نقشی که واحدهای انتفاعی، بویژه واحدهای بزرگ، در اقتصاد، اشتغال، توسعه و رفاه کشور بطور اعم و در منطقه استقرار بطور اخص دارند، و آثار زیست محیطی و چگونگی و میزان استفاده آنها از منابع طبیعی و امکانات ملی، منشأ نیاز و علاقه جوامع ملی و محلی به کسب اطلاعاتی در مورد بقاء و فعالیت های واحدهای مزبور است که می تواند توسط نهادها و تشکلهای اجتماعی و رسانه های جمعی ابراز و درخواست شود.(مبانی نظری گزارشگری مالی در ایران ، انتشارات سازمان حسابرسی، 1385 ، 30-19 )

2-1-9 ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری

هدف های گزارشگری مالی و مبانی حسابداری ایجاب می کند، اطلاعاتی که گزارشگری مالی فراهم می آورد از ویژگی های معینی برخوردار باشد. هرچند این ویژگی ها، تا حدود زیادی تحت تأثیر اوضاع و احوال اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و مناسبات حقوقی جامعه قرار دارد اما در هر حال، اطلاعاتی که فراهم می شود باید برای قضاوت و تصمیم گیری استفاده کنندگان نسبت به واحد انتفاعی مفید، قابل اعتماد و بطور نسبی صحیح باشد.(مبانی نظری گزارشگری مالی در ایران ، انتشارات سازمان حسابرسی، 1385 ، 49 )

تروبلاد نام کمیته ای است که انجمن حسابداران خبره آمریکا (AICPA) در سال 1971 تشکیل داد. این کمیته جمعاً دوازده هدف را برای صورتهای مالی بیان می کند که ارائه اطلاعات مفید برای تصمیم گیریهای اقتصادی، ارائه اطلاعات مفید برای پیش بینی و ارزیابی جریان وجوه نقد آتی و سودآوری و تأمین اطلاعات مفید برای قضاوت درباره توان مدیریت در به کارگیری اثر بخش صنایع تعدادی از این اهدافند.(شباهنگ ، 1384 ، 89)

گزارش های مالی برای تأمین نیاز طیف وسیع استفاده کنندگان باید دارای ویژگی‌های مشخص باشد. گزارش تروبلاد هفت ویژگی کیفی را که باید در گزارش ها وجود داشته باشد به شرح زیر برمی شمرد:

1-مربوط بودن، 2- شکل و محتوا، 3- قابل اعتماد (اتکا)، 4- بی طرفانه بودن، 5- قابل مقایسه بودن، 6- ثبات رویه، 7- قابل فهم بودن (ریاحی بلکویی، 1381 ، 188 )

در بخشی از گزارش تروبلاد چنین آمده است:

ویژگی های کیفی اطلاعات مندرج در صورتهای مالی باید به میزان زیادی بر اساس نیازهای استفاده کنندگان از این صورتهای مالی قرار گیرد. اطلاعات باید تا حد امکان بی‌طرفانه تهیه شده باشد. استفاده کنندگان، هنگام تصمیم گیری نه تنها باید اطلاعات ارایه شده را درک کنند بلکه باید بتواند قابل اعتماد بودن آنرا مورد قضاوت و ارزیابی قرار دهند نیز بتوانند آنها را با اطلاعات ارائه شده در مورد انواع فرصتهای آتی و تجربه های قبلی مقایسه نمایند. در همه موارد اطلاعات، زمانی مفیدتر است که بر محتوای اقتصادی نه بر شکل فنی، تأکید بیشتری نماید.

هیأت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) بیانیه شماره 2 از مفاهیم حسابداری مالی (SFAC) را با نام ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری منتشر کرد تا برای انتخاب از بین دو عامل زیر، شاخصی را به دست دهد؛ نخست ، روش های گوناگون در حسابداری و گزارشگری مالی و دوم ضوابط افشای اطلاعات.( Statenment Of Frnancial Accounting Concepts NO02,)

اصولا این شاخصها نشان می دهد برای تصمیم گیری کدام دسته از اطلاعات سودمندتر است. مهمترین کیفیت این است که اطلاعات از نظر تصمیم گیری، مفید یا سودمند باشند. «مربوط بودن» و «قابل اعتمادبودن» همراه با اجزای تشکیل دهنده آنها در زمره‌ی دو ویژگی کیفیت اصلی اطلاعات قرار می گیرد.(ریاحی بلکویی، 1381 ، 209)

مربوط بودن:

اطلاعاتی مربوط است که بتواند ارزیابی استفاده کنندگان را نسبت به نتایج وقایع گذشته و حال و یا انتظارات آنها را در مورد رویدادهای آتی یک واحد انتفاعی تأثیر، تعدیل یا رد کند و از این طریق در تصمیمات استفاده کنندگان برای انجام یک عمل یا خودداری از آن موثر افتد.(مبانی نظری گزارشگری مالی در ایران ، انتشارات سازمان حسابرسی، 1385 ، 50 )

به عبارت دیگر مربوط بودن به توانائی اطلاعات در اثرگذاری بر تصمیمات مدیران (در تغییر دادن یا تأکید کردن بر انتظارهای آنها درباره‌ی نتیجه‌ها یا حاصل اقدام‌ها یا رویدادها گفته می شود. مربوط بودن می تواند دارای درجه های گوناگون باشد. میزان مربوط بودن اطلاعات خاص بین استفاده کنندگان متفاوت است و به میزان نیاز آنها به موضوع خاص بستگی دارد که باید درباره آن تصمیم هایی بگیرند. با توجه به مفهوم چارچوب نظری، اطلاعات مربوط به استفاده کنندگان کمک می کند تا رویدادهای گذشته، حال و آینده را مورد ارزیابی قرار دهند (سودمندی در پیش بینی)، آنها را تائید کنند یا انتظارات قبلی را تغییر دهند (سودمندی در ارزیابی). اطلاعات برای اینکه مربوط باشند، پیش از اینکه توان اثرگذاری بر تصمیم ها را از دست بدهند، باید در اختیار تصمیم گیرنده قرار گیرند (به موقع بودن).

مربوط بودن یکی از ویژگی های کیفی و اساسی اطلاعات حسابداری است. ارائه اطلاعات مربوط، تصمیم گیرندگان را در اخذ تصمیمات منطقی یاری می دهد و می تواند عاملی برای جلوگیری از بروز ابهام و سردرگمی در بررسی و مطالعه اطلاعات مالی محسوب شود. اما تعیین اینکه چه اطلاعاتی مربوط است و چه اطلاعاتی نامربوط، مسلماً کار ساده‌ای نیست. زیرا مربوط بودن یک ویژگی نسبی است و محتوای آن به استفاده کنندگان اطلاعات مالی و خواست های آنان بستگی دارد. به طور کلی میتوان گفت: اطلاعاتی مربوط محسوب می‌شود که در تصمیم گیریها‌ موثر و نقش آن با اهمیت باشد. بنابراین «مربوط بودن» را میتوان تأثیر گذاری اطلاعات حسابداری بر تصمیمات استفاده کنندگان در مورد نتایج رویدادهای گذشته و پیش بینی اثرات رویدادهای فعلی و آتی، تأیید یا تعدیل انتظارات قبلی، تعریف کرد. ویژگی مربوط بودن اطلاعات مالی مبتنی بر مفاهیم اهمیت، به موقع بودن، رجحان محتوا بر شکل، قابل فهم بودن و افشای کامل است.(عالی ور ، 1381 ، 28 )

قابل فهم بودن:

اطلاعاتی قابل فهم است که استفاده کنندگان عادی بتوانند موضوع را درک و آثار آن را ارزیابی کنند. استفاده کنندگان عادی از اطلاعات مالی کسانی هستند که دانش متعارفی از مسایل کسب و کار، اقتصاد و حسابداری دارند و می خواهند با مطالعه دقیق اطلاعات، بر اساس آن قضاوت یا تصمیم گیری کنند. اطلاعات مالی هنگامی قابل فهم است که عملیات و رویدادهای مالی را به زبانی ساده و با اصطلاحاتی رایج توصیف کرده باشد. یک عامل مهم در قابل فهم بودن اطلاعات مالی نحوه ارائه اطلاعات یعنی شیوه ادغام و طبقه بندی اطلاعات است. عامل دوم توان استفاده کنندگان از اطلاعات می باشد. با این حال، قابل فهم بودن مترادف سادگی نیست و به بهانه دشواری درک اطلاعات نمی‌توان از افشای اطلاعات درباره موضوعات پیچیده و بااهمیتی خودداری کرد که برای استفاده کنندگان متخصص قابل فهم است. در زمینه استفاده از اینترنت این موضوع وجود دارد که آیا خود اینترنت از قابلیت فهم بهتر حمایت می کند و یا اینکه آن را سخت می نماید.

قابل اعتمادبودن:

برای اینکه اطلاعات مفید باشد باید همچنین قابل اعتمادباشد. اطلاعاتی قابل اتکاست که عاری از اشتباه و تمایلات جانبدارانه با اهمیت باشد و به طور صادقانه معرف آن چیزی باشد که مدعی بیان آن است یا به گونه ای معقول انتظار می رود بیان کند.

اطلاعات ممکن است مربوط باشد لیکن ماهیتاً یا در بیان چنان غیرقابل اعتمادباشد که شناخت آن در صورتهای مالی به طور بالقوه گمراه کننده شود. به طور مثال اگر اعتبار و مبلغ یک ادعای خسارت در یک اقدام قانونی مورد سوال واقع شود، ممکن است شناخت کل مبلغ ادعا در ترازنامه برای واحد تجاری نامناسب باشد گرچه افشای مبلغ و شرایط ادعا می تواند مناسب باشد.

قابل مقایسه بودن:

استفاده کنندگان صورتهای مالی باید بتوانند صورتهای مالی واحد تجاری را طی زمان برای تشخیص روند تغییرات در وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی واحد تجاری مقایسه نمایند. استفاده کنندگان همچنین باید بتوانند صورتهای مالی واحدهای تجاری مختلف را مقایسه کنند تا وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف پذیری مالی آنها را نسبت به یکدیگر بسنجند. بدین ترتیب ضرورت دارد اثرات معاملات و سایر رویدادهای مشابه در داخل واحد تجاری و در طول زمان برای آن واحد تجاری با ثبات رویه اندازه گیری و ارائه شود و بین واحدهای تجاری مختلف نیز هماهنگی رویه در باب اندازه‌گیری و ارائه موضوعات مشابه رعایت گردد.

برای آنکه اطلاعات مالی قابل مقایسه باشند باید اندازه گیری و ارائه اطلاعات مربوط به معاملات، عملیات، رویدادهای مالی و اقلام مختلف صورتهای مالی در طول یک دوره مالی و در دوره‌های مختلف به یکی از رویه ها انجام و این رویه ها در طول زمان بطور یکنواخت بکار گرفته شوند (ثبات رویه). بکارگیری مبانی مختلف در اندازه گیری ارزش عناصر حسابداری، شناسائی درآمد به انحای گوناگون، وجود مبانی مختلف برای مقابله هزینه ها با درآمد و تنوع رویه های حسابداری، افشای رویه های حسابداری و توضیحات دیگری را لازم می سازد که توصیف رویدادهای اقتصادی را کامل و اقلام صورتهای مالی را شفاف و گویا کند و به این ترتیب قابلیت مقایسه اطلاعات را نیز فزونی بخشد (افشای کافی).(مبانی نظری گزارشگری مالی در ایران ، انتشارات سازمان حسابرسی، 1385 ، 56-49 )

گفتار دوم: گزارشگری مالی تحت وب

2-2 دیباچه

روند پرشتاب دگرگونی های صورت گرفته در حوزه فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) و به ویژه اینترنت، کلیه ابعاد جوامع بشری را تحت تأثیر قرار داده به گونه ای که برای مثال در حوزه‌ی حسابداری؛ منجر به معرفی یک روش نوین و انقلابی برای گزارشگری مالی شده است. این روش نوین گزارشگری مالی در عصر جدید را گزارشگری تحت وب گویند. منظور از گزارشگری تحت وب، استفاده از امکان مبادله اطلاعات مالی با طرف های ذینفع از طریق اینترنت است.(عرب مازار یزدی ، 1384 ، 32)

در این گفتار از فصل دوم نخست تاریخچه مختصری از اینترنت و وضعیت کنونی آن در ایران و جهان عنوان می شود سپس به محدودیت های گزارشگری مالی سنتی تشریح شده و سپس موضوعات مهمی که حسابرسان داخلی و مدیریت در اثر بکارگیری این نوع گزارشگری با آن مواجه می‌شوند مورد بحث واقع می شود و در ادامه انگیزه ها و ریسک های ذاتی موجود در گزارشگری تحت وب مورد بررسی واقع می شود و در انتها به ابزارهای رایج مورد استفاده برای ارائه گزارشهای مالی در اینترنت و نیز معایب و مزایای آنها پرداخته می شود.

2-2-1 تاریخچه اینترنت

اینترنت در پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) متولد شد. نام ابتدایی اینترنت آرپانت[3] بود که در بدو ایجاد یعنی در سال 1969 بر آن نهاده شد. آرپانت به عنوان شالوده اصلی اینترنت بر آن بود تا خود را به شبکه های رادیویی و ماهواره‌ای وقت و همچنین به کامپیوترهای دیگر متصل کند و کار پژوهشهای مربوط به وزارت دفاع آمریکا را با سرعت و کیفیت بهتر به انجام برساند. آرپانت یا همان اینترنت جوان، خط تماس الکترونیک و محرمانه دست اندرکاران وزارت دفاع آمریکا و پژوهشگران بوده است. آن چه امروز به نام پست الکترونیک[4] مطرح شده و یکی از خدمات رایج اینترنت محسوب می‌گردد، محصول همان دوران تماس کارشناسان نظامی و کامپیوترها در آرپانت است.

اینترنت تا سال 1983 کمتر از پانصد کامپیوتر میزبان[5]داشت و این کامپیوترها عمدتاً در آزمایشگاههای نظامی و بخشهای کامپیوتری آمریکا قرار داشت.اما چهار سال بعد در سال 1987 اینترنت درصدها دانشگاه و آزمایشگاه پژوهشی، صاحب 28 هزار کامپیوتر میزبان شد. و روز به روز نیز بر تعداد آن افزوده شده و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2010 تعداد مشترکان به یک میلیارد نفر برسد.

2-2-2وضعیت کنونی اینترنت در ایران و جهان

اینترنت در ایران هر روز فراگیرتر می شود، از زمانی که پژوهشگران ایرانی در سال 1370 برای اولین بار در مرکز پژوهشهای فیزیک نظری و ریاضی به اینترنت متصل شدند 16 سال می گذرد از آن زمان تاکنون اینترنت نه تنها در کشور ما بلکه در سایر کشورهای جهان نیز رشد کرده است. اکنون ضریب نفوذ اینترنت در ایران از متوسط آسیا بالاتر رفته و در خاورمیانه نیز به مقام اول دست یافته است. با این حال، ایران برای رسیدن به جایگاه مناسب در دسترس به اینترنت، هنوز باید گام‌های بلندی بردارد. شمار کاربران اینترنت در ایران در سال 1994 از 250 نفر فراتر نمی‌رفت اما اکنون بیش از 5 میلیون نفر به صورت دائم و 15 میلیون نفر به صورت کاربر غیر دائم از اینترنت استفاده می کنند به این ترتیب ضریب نفوذ اینترنت در ایران از صفر در سال 1994 به 15 میلیون نفر در سال 2006 افزایش یافته است. این آمار و ارقام با ارزان تر شدن دسترسی به کامپیوتر و تکنولوژی ، میتوان انتظار داشت که به افزایش خود ادامه دهد.(سایت شرکت مخابرات)

در ارتباط با کل جهان، آمریکای شمالی، اروپا و اقیانوسیه مناطقی هستند که نقش عمده‌ای را در پذیرش تکنولوژی اینترنت ایفا می کنند. بر طبق آمارهای استفاده از اینترنت در جهان (2006) ، 16 درصد از جمعیت جهان تکنولوژی اینترنت را پذیرفته اند .(Tehmina , 2006, pp.1-2)

نگا ره 2-1 چکیده ای از استفاده جهانی از اینترنت را نشان می دهد.

مناطق جهان	جمعیت تا سال 2006	درصد جمعیت از کل جهان	استفاده از اینترنت (جدیدترین اطلاعات)	درصد جمعیت (نفوذ)	درصد استفاده جهانی	رشد استفاده از اینترنت از سال 2005-2000
آفریقا	915210928	1/14%	22737500	5/2%	2/2%	7/403%
آسیا	3667774066	4/56%	364270713	9/9%	7/35%	7/218%
اروپا	807289020	4/12%	290121957	9/35%	5/28%	1/176%
خاورمیانه	190084161	9/2%	18203500	6/9%	8/1%	2/454%
امریکای شمالی	331473276	1/5%	225801428	1/68%	2/22%	9/108%
امریکای لاتین	553908632	5/8%	79033597	3/14%	8/7%	4/337%
اقیانوسیه	33956977	5/0%	17690762	9/52%	8/1%	2/132%
کل جهان	6499697060	100%	1018057389	7/15%	100%	182%

2-2-3 محدودیت های گزارشگری مالی سنتی

اطلاعات تجاری توسط معاملات تجاری ایجاد می شوند و در بسیاری از نقاط سازمان که اغلب با یکدیگر مرتبط نیستند استفاده می شوند. در واقع مدیریت و واحد گزارشگری تجاری از یک شیوه باز و مورد توافق پیروی نمی کنند. پراکندگی این اطلاعات به عواملی مانند توانائی سازمان برای استفاده از اطلاعات تجاری و تقسیم اطلاعات در بین بخش‌ها محدود می شود.(بزرگ اصل ، ولی پور رکنی ، 1385 ،83)

حاصل اصلی فرآیند گزارشگری مالی تا امروز تولید صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای ضمیمه این صورتها بوده است که همواره فرض بر این است که به نحوی منطقی نیازهای استفاده کنندگان برون سازمانی و سایر ذینفعان هدف را تأمین می کند. اما برخی محدودیت‌های روش های رایج یا به تعبیری سنتی گزارشگری مالی تا اندازه ای آن را از اهداف خود دور می سازد. برخی از آن محدودیت ها عبارتند از: (1) گزارشهای مالی عملاً در اختیار گروه وسیعی از استفاده کنندگان قرار نمی گیرد، (2) این گزارشها تمامی نیازهای اطلاعاتی سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان مالی را برآورده نمی کند، (3) فاقد شاخص هائی درباره موفقیت‌های مالی آینده در ارتباط با تصمیمات جاری است و بالاخره (4) چارچوب مفهومی و معیارهای شناخت دارایی ها در گزارشگری موسوم مالی فاقد جنبه های مرتبط با «ارتباطات نامشهود» و «دارائی های مبتنی بر دانش و اطلاعات»‌است، همانا که کسب و کار مدرن بر پایه آنها شکل می گیرد (عرب مازار یزدی ، 1384 ، 32-31)

به عبارتی می توان محدودیت های گزارشگری مالی سنتی را در تفاوت آن با گزارشگری مالی تحت وب بدین گونه بیان کرد: تفاوت عمده بین ارائه سنتی اطلاعات مالی (نسخه چاپی) و تحت وب این است که با اینترنت، هیچ مرزی وجود ندارد که بتوان فهمید که چه کسی از اطلاعات استفاده می‌کند، در واقع محدوده آن کل جهان است. دومین تفاوت که در استفاده از اینترنت وجود دارد، انتشار همزمان عقاید اشخاص ثالث از قبیل تحلیل‌گرانی است که در نسخه چاپی امکان آن وجود نداشت. تفاوت دیگر، انتشار اطلاعات شرکت در وب سایت های اشخاص ثالث می باشد. در حالیکه هیچ گونه گزارش مالی در وب سایت اولیه شرکت وجود ندارد. نمودار 1-2 خلاصه ای از این فرآیند جریان اطلاعات را نشان می‌دهد (Tehmina , 2006 , 4)

نمودار 2-1 جریان اطلاعات در گزارشگری مالی تحت وب

2-2-4 لزوم مدل جدید گزارشگری مالی

اولین و بزرگترین عامل که در کار سازمان ها تغییر ایجاد کرده و خواهد کرد، اینترنت است. اینترنت با تغییر اساسی روش عملکرد شرکتها، حرفه را زیر و رو می کند، این تغییرات به مراتب فراتر از تجارت الکترونیکی است، تغییر بنیادی در فرآیندها و فرهنگ سازمان می‌باشد.

در حالیکه اینترنت، فن آوری اطلاعاتی است که بیشترین مسئولیت را برای تغییر در رویه حرفه به عهده دارد، نباید نقش سامانه های برنامه ریزی منابع شرکت را نادیده گرفت، آنچه که سامانه های ERP انجام می دهند این است که همه اطلاعات سازمان را در یک منبع مرکزی گردآوری می کنند به طوریکه دسترسی به اطلاعات کلیدی مخصوصاً برای اعضاء خارج از سازمان خیلی آسانتر می شود. بدست آوردن یک مرحله بالاتر ERP مستلزم هماهنگی سامانه ERP داخلی سازمان با سامانه های فروشندگان و مشتریان می‌باشد که باعث ایجاد سامانه برنامه ریزی منابع چند شرکت[6](MERP) می‌شود. تکنولوژی توانمند برای تکامل چنین سامانه هایی، اینترنت است.

 

منابع فارسی

1- آذر، عادل ، 1381 ، آمار و کاربرد آن در مدیریت ، جلد دوم ،چاپ ششم

2- احمد ، ریاحی بلکویی، 1384 ،تئوری حسابداری ، ترجمه علی پارسائیان ، دفتر پژوهشهای فرهنگی ، تهران

3- باقریان ، عباس ، 1386 ، بورس الکترونیک ، استانداردها و شبکه های هوشمند نظارتی ، ماهنامه بورس ، شماره 61

4- بزرگ اصل ، موسی و ولی پور رکنی ، 1385 ، آشنایی با مفاهیم و کاربرد زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر ، فصلنامه حسابدار رسمی ، شماره 8و9

5- بزرگ اصل ، موسی ، 1384 ، حسابداری میانه ، جلد اول ، انتشارات سازمان حسابرسی

6- ثقفی ، علی و دیگران ، 1384 ، گزارشگری مالی در اینترنت و وضعیت آن در ایران ، فصلنامه مطالعات حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی ، شماره 10و11

7- حافظ نیا ، محمد رضا ، 1377 ، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی ، انتشارات سمت

8- حسن آقائی ، کامران ، 1385، استفاده از فناوری اطلاعات در گزارشگری مالی ، همایش حسابداریدر عصر فن آوری اطلاعات

9- خاکی ، غلامرضا ، 1384 ، روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی ، انتشارات بازتاب

10- خلیلی ، لیلا، 1384، مقدمه ای بر ایکس.ام.ال.(XML)، مجله الکترونیکی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران ، شماره چهارم دوره چهارم

11- دلاور ، علی ،1380 ، راهنمای تحقیق و ارزشیابی در روان شناسی و علوم تربیتی ، نشر ارسباران

12- شباهنگ,رضا،1384 ،تئوری حسابداری،جلد اول،مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی سازمان حسابرسی

13- عرب مازار یزدی،محمد،1384،گزارشگری مالی در عصر تجارت الکترونیک،فصلنامه دانش حسابرس شماره 19

14- عرب مازار یزدی ،محمد، 1384،گزارشگری مالی تحت وب : چشم اندازی از آینده،ماهنامه انجمن حسابداران خبره ایران ، حسابدار شماره 167

15- عالی ور ، عزیز ، 1381 ، صورتهای مالی اساسی ، انتشارات سازمان حسابرسی ، چاپ ششم

16- کرباسی یزدی ، حسین ، 1384 ، جزوه درسی تئوری حسابداری (1)

17- کمیته فنی سازمان حسابرسی،1385،استانداردهای حسابداری ، چاپ ششم

18- گردون زاده ، علی رضا ،1384 ، حسابداری تحت وب و محدودیت های اجرای آن ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

19- مداحی، آزاده ، 1386 ، گزارش شناخت وبکارگیری زبان گزارشگری تجاری گسترش پذیر

20- (XBRL)› ، معاونت نظارت بر بورس ها و ناشران

21- منصوری، فریده، 1385 ، گزارشگری مالی – حسابرسی و آینده ، فصل نامه حسابرس ، شماره 35

22- میر مجربیان ، حمید ، 1383 ، حسابداری تحت وب و تاثیر آن بر گزارشگری مالی داخلی و تصمیم گیری ،پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه تربیت مدرس

23- نادر پور، آتری، 1384، بررسی دلایل عدم انتشار گزارشهای مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در وب سایت این شرکتها ، پایان نامه کارشناسی ارشد حسابداری دانشگاه الزهرا

24- هیات تدوین استانداردهای حسابداری ، 1385 ، مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی در ایران ، مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ، چاپ سوم

منابع لاتین

1- Ali Saeedi , Jim Richards & Bary Smit , An Introduction To XBRL , Irainan Accounting & Auditing Reviev , Autnmn 2005 , NO 45

2- Berners and Leet , 1997, Metadata Architect : Document , Metadata and Link, w3 consotium

3- Debrceny R . glen l Gary , 2001, the production and use of semantically Rich Accounting Reporting On The Internet : XML and XBRL , International Journal Of Accounting Information System

4- Debreceny R . , Gray G . 1999 , Financial Reporting On The Internet and External Audit , Euro Accounting Review

5- George Southwell JR , March 2005, how can XBRL Help ?

6- Haasbroek, Filistea, 2002, “Dissemination Of Annual Report Information On The Internet By South African Companies” , University Of Johannesburg

7- Jim Richard and Barry Smith , 2004 , An introduction to XBRL .

8- Muther Talal Momany And Salah Al-Dain et al , Web Based Voluntry Financial Reporting Of Jourdanian Companies , 2006

9- Pac- Lok Poon et al , 2003 , Internet Financial Reporting , Information Systems Control Journal , Volum 1

10- Richard B , Dull , Allan W. , Graham , and Aelia , 2003, Web – Based Financial Statement

11- Richard , J . and Smith , B . (2004) , Taxonomy Design – Concept and Context , Working Paper (not released yet)

12- Statement Of Financial Accounting Concepts NO 02 , Qualitive Chracteristics Of Accounting Information , Standard , 198

13- Tehmina, Khan, 2006, Financial Reporting Disclousure On The Internet : An Iternational Perspective , BCom , Melbourne University , mbus , (Accounting) Victoria University

سایت ها :

1- http / www.bilan .ir

2- http / www. Hesabras . org

3- htpp/ www. Sena.ir

4- htpp/ www.XBRL.ORG

Abstract

Fast changes of information technology and communication system, especially internet, has influenced all aspects of human life, so that, for instance, in accounting system, they have developed a modern revolutionary technique for financial reporting, which is called web-based financial reporting. Regarding the importance of the mentioned technique, which could have an important influence on the user’s decision making, thus, they could collect the financial information more effectively.

The first main hypothesis: web-based financial reporting system could influence the qualitative characteristics of the information for decision-makers.

The first secondary hypothesis: web-based financial reporting could enhance the qualitative characteristics of the relevance accounting information for decision-making.

The second secondary hypothesis: web-based financial reporting could reduce the qualitative characteristics of decision-making reliability of the accounting information

The third secondary hypothesis: web-based financial reporting could enhance the qualitative characteristics of the available accounting information.

The second main hypothesis: Iran’s business managers are familiar with the web-based financial reporting system.

Likert’s multiple choice questionnaires were distributed to collect information concerning the filled questionnaires of the statistics society, it was a five choice questionnaire, then the collected questionnaires were assessed and analyzed by SPSS 11.5, X² statistical test was used to measure the reliability up to 95%, the founding are:

web-based financial reporting system could influence the qualitative characteristics of the information for decision-makers.

web-based financial reporting could enhance the qualitative characteristics of the relevance accounting information for decision-making.

web-based financial reporting could reduce the qualitative characteristics of decision-making reliability of the accounting information.

web-based financial reporting could enhance the qualitative characteristics of the available accounting information.

Iran’s business managers are familiar with the web-based financial reporting system.

Key words: Accounting, Financial reporting, web-based financial reporting, qualitative characteristics of accounting information, relevance and reliability.

 

 

تعداد صفحات:86

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت وردwordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.